Lange Vijverberg. Het logement van Dordrecht op de hoek van het Tournooiveld.
Afbeelding 552_313596
- Collectie
- Gemeentelijke Prentverzameling
- Inventarisnummer
- 552_313596
- Beschrijving
- Lange Vijverberg. Het logement van Dordrecht op de hoek van het Tournooiveld.
- Gebouw / instelling
- Logement van Dordrecht
- Geografie
- Den Haag / 's-Gravenhage
- Straat
- Lange Vijverberg Tournooiveld
- Datum of periode
- 01-01-1778 ‐ 31-12-1782
- Trefwoorden
- logementen
toon op grote kaart
Goed om te weten: de plek kan afwijken van de werkelijke locatie (hij wordt automatisch gegenereerd).
3 reacties Commentaar van bezoekers
=================================================================== Toen ik drie weken geleden mijne eerste bijdrage over het Logement van Dordrecht schreef, was ik al van plan om ten eerste eens bij mijne Goudsche ambtgenoote te informeeren, of haar iets bekend was over het tijdstip van ontstaan der fabricage van Goudsche pijpen en Goudsche stroopwafels, waar ik het immers in de voorlaatste alinea van die bijdrage over had en ten tweede om eens in de prentenverzameling of, deftiger gezegd, in den historisch-topographischen atlas van het Haagsch gemeente-archief te gaan neuzen, of er ook afbeeldingen bestonden van de Dordtsche logementen in den Haag. Beide voornemens heb ik ook ten uitvoer gebracht en voor ik u verder vertel over het verdere verblijf der Dordtsche heeren in den Haag wil ik u van het resultaat mijner bemoeiingen verslag uitbrengen. De Goudsche pijpenindustrie dateert reeds uit het begin der 17e eeuw en dus konden de Brielsche heeren, toen zij in 1707 het gezelschap der Gouwenaren boven dat der Dordtenaren verkozen er inderdaad vrij zeker van zijn af en toe met de Gouwenaars een Gouwenaar te kunnen gaan rooken. Of zij ook af en toe een Goudsche stroopwafel (zonder bon!) konden eten, kan ik u niet vertellen, want daaromtrent wist mijne collega te Gouda niets. Het resultaat van mijn bezoek aan het Haagsch gemeente—archief, waar, in tegenstelling met Gouda en Dordrecht, een geheele staf van personeel den bezoeker ten dienste staat, vindt u hierbij afgebeeld. Er is lang gezocht moeten worden eer er iets gevonden werd, dat afgedrukt kon worden. Wel waren er allerlei afbeeldingen van het punt in quaestie (tusschen Langen Vijverberg, Tournooiveld en Hooge Nieuwstraat) uit de 19e eeuw, maar daaraan had ik niets, omdat zij niet den toestand weergaven uit den tijd, waarin het gebouw of de gebouwen in quaestie door de Dordtsche „gedeputeerden ter dagvaart” werden bewoond. Tenslotte vonden wij eene afbeelding, waaruit het hier gereproduceerde fragment genomen is dat die zijde van het logement weergeeft, dat langs den Langen Vijverberg lag en waar blijkbaar ook de ingang of althans de hoofdingang was. Het zou aardiger zijn geweest de geheele teekening van Lafargue, uit het midden der 18e eeuw, te reproduceeren, maar de door de tegenwoordige tijdsomstandigheden geboden zuinigheid met plaatsruimte in een dagblad deed mij daar van afzien. Wie de foto van de geheele teekening wil zien, kan haar deze week vinden in de etalageruimte van de Dordrechtsche Courant. Maar nu na deze inleiding, die langer geworden is dan in mijne bedoeling lag, terug naar onze eigenlijke onderwerp en daarmede naar den Haag. Wij hebben dan gezien, hoe de Dordtsche stadsregeeríng (hoeveel beter klinkt dat dan het tegenwoordige neutrale „gemeentebestuur”!) in 1662 een eigen logement voor hare afgevaardigden had gekocht: tot 1795 zouden de heeren in zulk een. logement blijven wonen, maar het is niet steeds hetzelfde huis gebleven. Reeds in 1688 kocht de stad Dordrecht ter uitbreiding van haar logement een aangrenzend huis aan, waarvan niet goed te bepalen is, waar het eigenlijk lag, waarschijnlijk aan de zijde langs den Langen Vijverberg. In het laatst der 17e en de eerste helft der 18e eeuwwerden aan beide huizen voortdurend verbeteringen aangebracht, o.a. in 1744, toen voor zulk eene verbetering en uitbreiding van het ameublement eene geldleening van f 7000 tegen 2,5 % werd aangegaan. Een erg hoogen dunk van den toestand der Dordtsche Stadsfinanciën krijgen wij daardoor niet: eene dergelijke uitgave had toch wel uit de gewone stedelijke inkomsten betaald kunnen worden! Nog in 1773 kocht Dordrecht een paar huisjes aan, gelegen op den hoek van het Tournooiveld en de Hooge Nieuwstraat aan, maar uit eenen ouden plattegrond, die in de prentverzameling van het Haagsch archief berust, krijgen wij den indruk dat het geheel, spijts alle verbouwingen en uitbreidingen, misschien uitwendig een fraai geheel mocht zijn geworden, maar inwendig toch ietwat rommelig aandeed. Wij zullen er onze voorvaderen dan ook maar scheel om aanzien. dat zij reeds in het voorjaar van 1777, dus slechts een paar jaar nadat zij aan het oude logement nog kosten hadden besteed, besloten tot den aankoop van een geheel nieuw pand. Wij kunnen alleen maar de verzuchting slaken: „was er toen maar een bezuinigingsinspecteur geweest!” Die zou er misschien ook niet voor zijn geweest om al een nieuw huis te koopen voordat het oude huis was verkocht, maar zou er zich misschien bij hebben neergelegd, omdat anders de gedeputeerden misschien wel tijdelijk zonder onderdak hadden gezeten en dus noodgedwongen weer in publieke logeer- en eetgelegenheden hun toevlucht hadden moeten nemen. Erger was evenwel, dat, terwijl de verkoop van het oude logement c.a., die in 1779 plaats had, slechts ruim f 19000 opbracht, het nieuwe logement maar liefst eventjes f 69000 kostte! Daar had de stad even- wel een voor weinig jaren nieuw gebouwd huis voor in eigendom, maar toch zouden de heeren, wanneer zij hadden geweten, dat zij er nog slechts 18 jaar pleizier van zouden beleven waarschijnlijk maar in het oude logement zijn gebleven. Het betrof hier geene verhuizing over langen afstand, want ook het nieuwe logement lag aan den Langen Vijverberg, maar precies aan het andere einde, twee huizen van den Kneuterdijk. Na de revolutie van 1795 had het verder aanhouden van een logement natuurlijk geen zin meer en de inventaris is dan ook waarschijnlijk uit het huis gehaald en naar Dordrecht overgebracht. Zeker weten wij dit alleen van de bibliotheek: het voornaamste bestanddeel daarvan, de in leeren, met het stadswapen versierde complete Resolutiën der Staten-Generaal en der Staten van Holland met de bijbehoorende indices, bevinden zich thans in de gemeentelijke archiefbewaarplaats. Het gebouw is nog jaren stadseigendom gebleven, het werd verhuurd, o.a. aan den bekenden minister van Justitie onder Koning Willem I, Mr. C F. van Maanen. Eerst in 1821 deed de stad het voor f 30.000 van de hand. Het andere gebouw is kort na den verkoop Van 1779 verbouwd tot drie woningen achter een gemeenschappelijken gevel. Het is langzamerhand volledig uitgewoond en bouwvallig geworden, tot na den vorigen wereldoorlog blijven staan. Thans verrijst op die plek de bekende lunch- en tearoom van Lensvelt Nicola. Zoo kunnen thans Dordtenaren, die eventjes een dagje naar de Residentie gaan (de Gedeputeerden ter Dagvaart gingen er meestal met het stadsjacht heen!) op dezelfde plek, waar eens hunne afgevaardigden aten, ook nu nog eten, maar niet, zooals hunne voorvaderen van voor twee eeuwen deden, ook slapen. Die zouden trouwens, als de verbindingen toen zoo gemakkelijk waren geweest als zij nu zijn, waarschijnlijk ook wel heen en weer hebben gereisd en dan natuurlijk eerste klasse. Dat zou de stad minder hebben gekost. Maar voor hare afgevaardigden misschien niet zoo genoeglijk zijn geweest! Mr. J. J. Beyerman. =================================================================== Zie ook 1186_1227, 551_36547, 552_314762 en 551_35486.